بیماری «لیشمانیوز پوستی»یکی از بیماری‌های انگلی در برخی نقاط ایران است. بیش از ۷۰ تا ۷۵ درصد از موارد جهانی این بیماری از ایران گزارش شده است.
لیشمانیوز به سه دسته پوستی، احشایی و مخاطی-پوستی، تقسیم می‌شود و لیشمانیوز پوستی به دو شکل روستایی و شهری مشاهده شده است.
لیشمانیوز پوستی روستایی بیماری مشترک انسان و حیوان بوده و عامل آن انگل «لیشمانیا ماژور» است. عامل لیشمانیوز پوستی شهری نیز انگل «لیشمانیا تروپیکا» است.
رایج‌ترین داروهای موجود برای این بیماری، پنتوسام و گلوکانتیم است و از داروهای آمفوتریسین، مترونیدازول، دیامیدین و ... نیز برای آن استفاده می‌شود.
گلوکانیوم رایج‌ترین دارویی است که در ایران استفاده می‌شود. استفاده موضعی از این دارو دردناک و عوارض شایع آن بی‌اشتهایی، تب و لرز، درد مفاصل و ... است و معمولا در بیماران با مشکلات کبدی و کلیوی این دارو توصیه نمی‌شود. به همین دلیل تلاش برای درمان‌های جایگزین این بیماری، افزایش یافته است.
با توجه به این‌که برخی مطالعات اثرات مثبت عصاره گیاه «شاه تره» را روی برخی بیماری‌های انگلی مانند مالاریا نشان داده‌اند، پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس نیز با انجام یک مطالعه اثرات ضد لیشمانیایی عصاره آبی این گیاه را مورد بررسی قرار دادند.
برای انجام این مطالعه پس از تهیه عصاره آبی گیاه شاه تره، اثر غلظت‌های مختلف آن در زخم‌های لیشمانیایی موش‌ها و در محیط کشت لیشمانیا مورد بررسی قرار گرفت. در زخم‌های لیشمانیایی موش‌ها، عصاره گیاه شاهتره به صورت پماد استفاده شد. در نهایت داده‌های به‌دست آمده با استفاده از روش‌های آماری مورد تحلیل قرار گرفت.
بررسی تاثیر عصاره شاه تره در زخم‌های لیشمانیایی موش‌ها نشان داد که میانگین زخم‌های گروه شاهد که درمان نشده بودند، در ابتدای بررسی ۳.۵ میلی‌متر بود و در مدت سی روز به مقدار ۹ میلی‌متر رسیده بود و در این مدت اندازه زخم افزایش یافته بود؛ اما در گروه‌های تحت درمان با شاه تره، قطر زخم کمی افزایش یافت و در مقایسه با گروه کنترل معنادار بود.
تاثیر این عصاره در محیط کشت انگل لیشمانیا ماژور حاکی از این است که حضور عصاره شاه تره در محیط کشت انگل باعث کاهش تعداد انگل می‌شود.
پژوهشگران دانشگاه این مطالعه را با توجه به نتایج به‌دست آمده و کمتر بودن عوارض جانبی عصاره شاه تره در مقایسه با داروهای رایج، پیشنهاد می‌کنند پژوهش‌های بیشتری در این زمینه انجام شود.
در انجام این مطالعه آذر سیمین، دکتر فاطمه غفاری‌فر و حمید دلاوری حسن کیاده؛ پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس و دکتر فرحناز بینشیان از دانشگاه علوم پزشکی سمنان، در این مطالعه مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی اثر عصاره آبی گیاه شاه تره روی لیشمانیای ماژور در شرایط برون‌تنی و درون‌تنی» در آخرین شماره نشریه Pathobiology Research دانشگاه منتشر شده است.
|